Dijital çağda, elektronik imzalar iş süreçlerini hızlandırmak ve işlemleri güvence altına almak için vazgeçilmez hale geldi. Ancak, farklı elektronik imza türleri kafa karıştırıcı olabilir ve doğru olanı seçmek, güvenlik ve kullanım kolaylığı arasında denge kurmak açısından kritik önem taşır. Bu rehber, Avrupa Birliği’nde eIDAS (Elektronik Kimlik Doğrulama ve Güven Hizmetleri) yönetmeliği tarafından tanımlanan farklı elektronik imza çeşitleri ile size yol gösterecektir.
Elektronik İmza Nedir?
eIDAS’a göre, elektronik imza “elektronik biçimdeki verilere eklenmiş veya mantıksal olarak ilişkilendirilmiş ve imza sahibinin imzalamak için kullandığı elektronik biçimdeki verilerdir.” Uyum ve güvenliği sağlamak için, ideal olarak:
- ETSI (Avrupa Telekomünikasyon Standartları Enstitüsü) imza standartlarına uygun olmalıdır.
- Elektronik sertifikasyon kullanmalıdır.
- Bir kimlik doğrulama sistemi kullanmalıdır.
- Belgenin imzalandıktan sonra değiştirilmediğine dair kanıt sağlamalıdır.
Üç Elektronik İmza Türü
eIDAS, elektronik imzaları güvenlik ve karmaşıklık seviyelerine göre üç türe ayırır:
- Basit Elektronik İmzalar
- İleri Düzey Elektronik İmzalar (AdES)
- Nitelikli Elektronik İmzalar (QES)
1. Basit Elektronik İmzalar
Basit Elektronik İmzalar, ileri veya nitelikli imza kriterlerini karşılamayan tüm elektronik imzaları kapsar. Kullanım kolaylığı ve minimal gereksinimler nedeniyle en yaygın olarak kullanılanlardır.
Güvenlik Seviyesi:
- Düşük: Katı kimlik doğrulama gereksinimleri yoktur.
- Süreç: Bir düğmeye tıklamak veya bir isim yazmak kadar basit olabilir.
- Örnek: Teslimat terminalinde imzalama veya taranmış el yazısı imza.
Güvenliğin Artırılması: Basit elektronik imzanın güvenilirliğini artırmak için, SMS ile doğrulama kodu gönderme gibi ek kimlik doğrulama adımları eklenebilir. E-posta adresleri, IP adresleri ve zaman damgaları gibi öğeleri içeren bir denetim izi tutmak, belgenin yasal durumunu daha da güçlendirir.
2. İleri Düzey Elektronik İmzalar (AdES)
İleri Düzey Elektronik İmzalar, daha yüksek güvenlik sağlar ve önemli yasal veya finansal riskler içeren belgeler için uygundur.
Güvenlik Seviyesi:
- Orta ila Yüksek: eIDAS tarafından belirlenen belirli kriterleri karşılamalıdır.
- Kriterler:
- İmza sahibine benzersiz ve açık bir şekilde bağlı olmalıdır.
- İmza sahibinin kimliğini belirleyebilmelidir.
- İmza sahibinin kontrolü altındaki araçlarla oluşturulmuş olmalıdır.
- İmzanın ilişkilendirildiği belgenin değiştirilmediği tespit edilebilir olmalıdır.
Doğrulama Yöntemleri:
- Kimlik Doğrulama: İmzalayanın kimlik belgesinin yüklenmesi ve canlı doğrulaması.
- Rıza Kanıtı: Belgenin doğru anlaşıldığını göstermek için bir onay kutusu ekleme veya imzalamadan önce bir metni kopyalama gerekliliği.
Ara Seçenek: İleri imza ile nitelikli imza arasında orta bir çözüm sunan ve yüz yüze kimlik doğrulama gerektiren nitelikli sertifikalı ileri imza da vardır.
3. Nitelikli Elektronik İmzalar (QES)
Nitelikli Elektronik İmzalar, en yüksek güvenlik ve yasal statü seviyesini temsil eder ve AB genelinde el yazısı imza ile eşdeğer kabul edilir.
Güvenlik Seviyesi:
- Çok Yüksek: Katı düzenleyici gereksinimlere sahiptir.
- Kriterler:
- İleri imza kriterlerinin tümünü karşılar.
- Kimlik doğrulaması yüz yüze veya belirli koşullar altında uzaktan yapılır.
- İmza anahtarı, Nitelikli Elektronik İmza Oluşturma Cihazı’nda (QSCD) korunur.
Süreç:
- Fiziksel Buluşma: İmza sahibi, bir kişisel PIN kodu kullanarak imzalama yapabilmesi için bir token (akıllı kart, USB anahtar) alır.
- Uzaktan Doğrulama: Başlangıçtaki yüz yüze kimlik doğrulamasının ardından iki faktörlü kimlik doğrulaması ile bulutta bir HSM (Donanım Güvenlik Modülü) kullanarak gerçekleştirilir.
Doğru İmza Türünü Seçmek
Hangi elektronik imza çeşidini kullanacağınıza karar verirken, kullanım kolaylığı ile güvenlik arasındaki dengeyi göz önünde bulundurun. İşte seçim yapmanıza yardımcı olacak basit bir metodoloji:
- Düzenleyici ve Yasal Bağlamı Analiz Edin: Özel durumunuz için kısıtlamaları ve riskleri belirleyin.
- Diğer Risk ve Fırsatları Değerlendirin: Şirket imajı, üretkenlik etkileri ve finansal riskleri göz önünde bulundurun.
- Uygun Güvenlik Seviyesini Belirleyin: Basit veya ileri güvenlik seviyesinin yeterli olup olmadığına ya da nitelikli imzanın gerekli olup olmadığına karar verin.
Elektronik imza türünün seçimi, özel ihtiyaçlarınıza ve işlemlerinizin yasal gereksinimlerine bağlıdır. Nitelikli imzalar en yüksek güvenliği sunsa da, birçok durumda gereksiz olabilir. Basit ve ileri imzalar, genellikle daha kolay kullanımla yeterli güvenlik sağlar.
Ayrıca, Tap&Sign’ın 14 günlük ücretsiz demosunu denemeyi unutmayın: Tap&Sign Ücretsiz Demo.
